بررسی اعتبار، ساختار عاملی، و روایی ملاکی مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو ـ کران
محورهای موضوعی : روان شناسی
علی رضا عظیم پور
1
(دانشگاه سلمان فارسی، کازرون)
طیبه رحیمی پردنجانی
2
(دانشگاه بجنورد، دانشکده علوم انسانی، گروه روانشناسی)
کلید واژه: پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی, خودفریبی, مقبول‌نمایی اجتماعی, مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو ـ کران, مدیریت برداشت,
چکیده مقاله :
در پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی، تورش مقبول‌نمایی اجتماعی مشاهده می‌شود. از این‌رو سنجش مقبول‌نمایی اجتماعی و مهار آن، روشی رایج برای بهبود یافته‌های مبتنی بر این پرسشنامه‌هاست. یکی از معمول‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری این تورش، فرم 13 گویه‌ای مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو و کران (MCSDS؛ رینولدز، 1982) است که نسخة فارسی آن دارای اعتبار مطلوبی نیست. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پژوهش‌های قبل بر دانشجویان شامل 1439 نفر و داده‌های طولی پژوهشی دیگر شامل 90 دانشجو، این ابزار مورد اعتباریابی مجدد واقع شد. تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی، همبستگی گویه‌ها با نمرة کل، ضریب دشواری، شاخص تشخیص، و همچنین بررسی اعتبار به روش همسانی درونی و بررسی روایی ملاکی به شکل مقایسة پرسشنامه‌های گمنام و با نام، همگی بر نمونة اول انجام گردید، و بررسی اعتبار به روش بازآزمایی بر داده‌های مطالعة طولی صورت گرفت. تحلیل عامل اکتشافی نشان داد که این آزمون دارای سه عامل است و تحلیل عامل تأییدی نیز آن را تأیید کرد. با این حال بررسی محتوای گویه‌های عوامل اول و دوم و ابهام در نام‌گذاری، به‌علاوة روایی ملاکی، همسانی درونی، و پایایی عوامل، و همچنین شاخص تشخیص گویه‌ها، اعتبار و روایی عامل اول و سوم را زیر سؤال برد. به‌نظر می‌رسد عوامل اول و سوم چیزی دیگر به جز مقبول‌نمایی اجتماعی را می‌سنجند. با حذف عامل اول و سوم، 7 گویه باقی ماند که برای سنجش و مهار مقبول‌نمایی اجتماعی در تحقیقاتی که از پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی استفاده می‌کنند مناسب است.
In self-report questionnaires, possess social desirability bias can be seen. Then, assessing and controlling social desirability is one of the methods to promote the findings based from such questionnaires. One of the most popular instruments that assesses this bias is 13-items Marlowe-Crowne Social Desir-ability Scale (MCSDS; Reynolds, 1982). However, the Persian version of it does not have satisfactory reliability. In this study, using data from some previous studies among university students (N=1439) and data from a longitudinal study among them (N=90), the scale was revalidated. Explanatory and confirmatory factor analysis, correlation between items and total score, discrimination of the items, relaiability by internal consistency method and examinaing the criterion validity by compairing annonymouse and named questionaires, all were done among the first testing sample. In addition, test-retest reliability testing was done on the longitudinal study. Explanatory factor analysis has shown that the scale consists of three factors. Confirmatory factor analysis confirmed the three-factor model among the entire sample. Howevere, focusing on the meaning factor leaded ambiguity for naming of the items at any factor leaded ambiguity for naming the factors. In addition, criterion validity, internal consis-tency, and stability of the factors, also discrimination of the items, all questioned the reliability and the validity of the first and the third factors. It seems that they assess another things than social desirability. By omitting the first and the third factors, seven items were remained that are suitable to assess social desirability bias for the studies that use self-report questionairs.
بشلیده، کیومرث (1396). روش‌های پژوهش و تحلیل آماری؛ مثال‌های پژوهشی با SPSS و AMOS. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
بیجوند، فرامرز؛ سبحانی‌نژاد، مهدی؛ نیک‌آذین، امیر؛ و محمدی‌پویا، سبحان (1393). بررسي رابطة مهارت تفكر انتقادي با كيفيت زندگي، سلامت روان، مقبوليت اجتماعي و قدرداني ِدانشجويان پزشكي. روانشناسی بالینی و شخصیت، 21 (11)، 49-60.
طالبان، محمدرضا (1398). تورش مطلوبیت اجتماعی در پیمایش‌های اجتماعی. راهبرد فرهنگ، (45)، 27-7.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نعمتی‌هابیل، فاطمه؛ هادیان‌فر، حبیب (1399). پیش‌بینی پرخاشگری دانشجویان براساس هوش، خلق‌وخو و دلبستگی. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 37، 86-65.
عظیم‌پور،علی‌رضا؛ قربانی، الهه؛ پروانه، فهیمه؛ و حسینی، سیده‌فاطمه (1399). مقايسة دانشجويان تازه وارد رشته‌هاي مختلف از نظر سبک‌هاي هويت و هوشبهر. نخستین کنفرانس ملی علوم شناختی و تعلیم و تربیت. شیراز: دانشگاه پیام نور استان فارس.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نیسی، عبدالکاظم؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ ارشدی، نسرین؛ و بشلیده، کیومرث (1391). طراحی الگویی از برخی پیشایند‌های مهم رفتار اجتماع‌یار و آزمون آن بر دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. دستاوردهای روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 (19)، 1-18.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نظرپور، محسن؛ نوایی، اکرم و هاشمی، محبوبه (1393). رابطه مقبول‌نمايي اجتماعي دانشجويان در شرايط گمنام و غيرگمنام با هوش، هويت اخلاقي، سن و پايه تحصيلي. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 3 (12)، 1-15.
کرینگ، آن؛ جانسون، شری؛ دیویسیون، جرالد؛ و نیل، جان (1396). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه حمید شمسی‌پور و سعید صباغی‌پور. (سال انتشار اثر به زبان اصلی: 2015). تهران: ارجمند.
قربانيان، الهام؛ محمدلو، هادي؛ خانباني، مهدي؛ و يوسفي‌كيا، مجتبي (1395). پيش‌بيني سازگاري اجتماعي و مقبوليت‌اجتماعي براساس سبك‌هاي دلبستگي در دانش‌آموزان دختر۱۰ تا ۱۲سالة دورة ابتدايي شهر تهران. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 1 (17) ،99-106.
شریفی، حسن‌پاشا (1385). اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی. تهران: رشد.
نجاریان، بهمن؛ و سودانی، منصور (1380). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش تحریف واقعیت. علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم، سال هشتم، شماره‌های 1و2، 114-99.
مارنات، گری گراث (1384). راهنمای سنجش روانی، برای روان‌شناسان بالینی، مشاوران و روان‌پزشکان. ترجمة حسن پاشاشریفی و محمدرضا نیکخو. (سال انتشار اثر به زبان اصلی: 1997). تهران: سخن.
محمودیان، حسن؛ دلاور، علی؛ فرخی، نورعلی؛ و برجعلی، احمد (1396). مقایسة رابطة ویژگی‌های شخصیتی و مطلوبیت اجتماعی در دانشجویان با پاسخ‌های وانمودی و صادقانه. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 37، 242-229.
مرادی، و دهقانی، (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر شادکامی و مطلوبیت اجتماعی زنان حوزوی. فصلنامة فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، 42، 126-113.
حق‌شناس، حسن؛ اصغری‌مقدم، محمدعلی؛ و اسدی‌مقدم، عزیزه (1384). کاربرد مقیاس مقبولیت اجتماعی همراه با آزمون نئو برای گزینش کارکنان، اندیشه و رفتار، 1، 61-52.
Albright, J. J. (2006-2008). Confirmatory factor analysis using Amos, LISREL, and Mplus. Trustees of Indiana University. Available in http://www.indiana.edu/~statmath.
Andrews, P., & Meyer, R. G. (2003). Marlowe-Crowne Social Desirability Scale and short form C: Forensic norm. Journal of Clinical Psychology, 59 (4), 483-492. doi:10.1002/jclp.10136.
Asparouhov, T., & Muthén, B. O. (2009). Exploratory structural equation modeling. Structural Equation Modeling, 16 (3), 397-438.doi:10.1080 /10705510903008204.
Azimpour A (2019). Moral-related variables and mental health: A correlational study. Iranian Evolutionary and Educational Psychology, 1 (2), 135-143. doi:10.21859/IEEPJ.1.2.135.
Azimpour, A., Abbasi, M., Afrozpour, S. &AbbasiSabuki, S. (2015). Gender differences in some moral-related variables among the Iranian university students. 8th International Conference on Advances in Social Sciences (ICASS). Istanbul, Turkey. Global Research & Development Service, 1-16.
Azimpour, A., Karimian, N., Mohammadi, N., Azarnioushan, M., & Rahmani, F. (2020). Validation of the Moral Disengagement Scale among some Iranian University Students. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences,14 (4),. doi:10.5812/ijpbs.106381.
Azimpour, A., Shehni-Yailagh, M., Esfandiyari, F., Abdollahi, S., & Eslamiyeh, F. (2017). The linkage of Intelligence, prosocial moral reasoning and moral identity among the iranian university students. IPA International Journal of Psychology, 37, 150-181.
Azimpuor, A., Neasi, A., Shehni-Yailagh, M., & Arshadi, N. (2012). Validation of Prosocial Tendencies Measure in Iranian university students. Journal of Life Science and Biomedicine, 2 (2), 34-42.
Azimpuor, A., Neasi, A., Shehni-Yailagh, M., Arshadi N., & Beshlideh, K. (2013). Assessment prosocial moral reasoning on Iranian: Evaluation the measurement models and validation the measure of Prosocial Moral Reasoning on Iranian university students. Journal of Life Science and Biomedicine, 3 (1), 10-15.
Barger, S. D. (2002). The Marlowe-Crowne affair: Short forms, psychometric structure, and social desirability. Journal of Personality Assessment, 79, 286-305.doi:10.1207/S15327752JPA7902_11.
Bergen, N., & Labonté, R. (2019). “Everything is perfect, and we have no problems”: Detecting and limiting social desirability bias in qualitative Research. Qualitative Health Research, 30 (5), 783-792. 104973231988 935. doi: 10.1177/1049732319889354.
Corsini, R. J. (1999). The dictionary of psychology. Brunner/Mazel, Taylor & Francis Group.
Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349–354. doi:10.1037/h0047358.
Horiuchi, Y., Markovich, Z,. & Yamamoto, T. (2020). Does conjoint analysis mitigate social desirability bias? MIT Political Science Department Research Paper. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id = 3219323.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York and London: The Guiford press.
Lanz, L., Thielmann, I., & Gerpott, F. H. (2021). Are social desirability scales desirable? A meta-analytic test of the validity of social desirability scales in the context of prosocial behavior. Journal of Personality, 90 (2), 203-221. doi:10.1111/JOPY.12662.
Larson, K. E., & Bradshaw, C. P. (2017). Cultural competence and social desirability among practitioners: A systematic review of the literature. Children and Youth Services Review, 76, 100–111. doi:10.1016/j. childyouth.2017.02.034.
Larson, R. B. (2018). Controlling social desirability bias. International Journal of Market Research, 61 (5), 534-547. 147078531880530. doi:10. 1177/1470785318805305.
Latkin, C. A., Edwards, C., Davey-Rothwell, M. A., & Tobin, K. E. (2017). The relationship between social desirability bias and self-reports of health, substance use, and social network factors among urban substance users in Baltimore, Maryland. Addictive Behaviors, 73, 133–136. doi:10.1016/j.addbeh.2017.05.005.
Marsh, H. W., Hau, K. T., & Wen, Z. (2004). In search of golden rules: Comment on hypothesis-testing approaches to setting cutoff values for fit indexes and dangers in overgeneralizing Hu and Bentler’s (1999) findings. Structural Equation Modeling, 11 (3), 320–341.doi:doi.org/10.1207/ s15328007sem1103_2.
Mokarami, H., Dortaj, E., Cousins, R., & Rahimi Pordanjani, T. (2021). Developing the Persian version of the Anticipated Turnover Scale (P-ATS) and measuring its psychometric properties among Iranian industrial workers. Journal of Workplace Behavioral Health, 37 (2), 31-145. doi:10.1080/15555240.2021.2011737.
Mundfrom, D. J., Shaw, D. G., & Ke, T. L. (2005). Minimum sample size recommendations for conducting factor analyses. International Journal of Testing, 5 (2), 159–168. doi:10.1207/s15327574ijt0502_4.
Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998–2012). Mplus user’s guide (7th ed.). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.
Nurumov, K., Hernández-Torrano, D., Ait Si Mhamed, A., & Ospanova, U. (2022). Measuring social desirability in collectivist countries: A psychometric study in a representative sample from Kazakhstan. Frontiers in Psychology, 13, 1449. doi:10.3389/fpsyg.2022.822931.
Perinelli, E., &Gremigni, P. (2016). Use of Social Desirability Scales in clinical psychology: A systematic review. Journal of Clinical Psychology, 72 (6), 534–551. doi:10.1002/jclp.22284.
Reynolds, W. M. (1982). Development of reliable and valid short forms of the Marlowe-Crowne Social Desirability scale. Journal of Clinical Psychology, 38, 119-125.doi: 10.1002/1097-4679(198201)38:13.0.CO; 2-I.
Schumm, W. R. (2021). Confirmation bias and methodology in social science: An editorial. Marriage & Family Review, 57 (4), 285-293. doi:10. 1080/01494929.2021.1872859.
Seol, H. (2007). A psychometric investigation of Marlowe-Crowne Social Desirability Scale using rash measurement. American counseling association. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 40, 155-168. doi:10.1080/07481756.2007.11909812.
Verardi, S., Dahourou, D., Ah-Kion, G., et al (2010). Psychometric properties of the Marlowe-Crowne Social Desirability Scale in eight African countries and Switzerland. Journal of Cross-Cultural Psychology, 41(1), 19–34.doi:10.1177/0022022109348918.
Vesely, S., & Klöckner, C. A. (2020). Social desirability in environmental psychology research: Three meta-analyses. Frontiers in Psychology, 11, 1395. doi:10.3389/fpsyg.2020.01395.
Yang, J., Ming, X., Wang, Z., & Adams, S. M. (2016). Are sex effects on ethical decision-making fake or real? A meta-analysis on the contaminating role of social desirability response bias. Psychological Reports, 120 (1), 25–48. doi:10.1177/0033294116682945.